A group of Ngāti Kahungunu and Ngāti Rongomaiwahine hapū who have joined together for Treaty of Waitangi settlement negotiations.

Population: Census 2013: 21,060 (does not include any of 18,285 "Ngāti Kahungunu region unspecified")

Rohe map for Te Wairoa Iwi and Hapū.

This rohe map represents the area over which Te Wairoa exercises kaitiakitanga for the purposes of the Resource Management Act 1991 and is based on the Area of Interest agreed between Te Wairoa and the Crown in the Deed of Settlement signed on 26 November 2016. Te Wairoa Area of Interest from the Deed of Settlement [PDF, 1.96MB].


This rohe extends into the regions or districts of these local authorities:

Regional Council
Gisborne District Council
Hawke's Bay Regional Council
Territorial Authority
Gisborne District Council
Wairoa District Council



For more detail on hapū see Definition of Te Wairoa [PDF, 32KB] from the Deed of Settlement.

Contact information for hapū and marae may be provided by the Representative Organisation at their discretion.

Ngā Tokorima a Hinemanuhiri

Hapū

Marae

Wharenui

Location

Ngāi Pupuni Not yet identified
Ngāi Tamatea Not yet identified
Ngāi Tamaterangi Arimawha Arimawha 966 Awamate Road, Frasertown
  Ramoto Kireara *No wharenui* Cnr. Awamate Road and Ramotu Road, Frasertown
  Rangiāhua Te Poho o Tamaterangi 331 Rangiahua Road, Rangiahua
Ngāti Hinetu Arimawha Arimawha 966 Awamate Road, Frasertown
Ngāti Hingāngā Not yet identified
Ngāti Mākoro Te Mira (Whetū Mārama / Mill Pā) Mākoro 489 Frasertown Road, Wairoa
Ngāti Mihi Pākōwhai Te Huinga o Te Aroha 94 Pākōwhai Road, Frasertown
Ngāti Pareroa Not yet identified
Ngāti Poa Not yet identified

Rongomaiwahine Iwi

Hapū

Marae

Wharenui

Location

Hinewhakāngi (Hinewhata) Kaiuku (Oku-ra-renga) Kiwi 349 Māhia East Coast Road, Māhia
Ngāi Rākatō Te Rākatō *To be confirmed* 256 Kaiwaitau Road, Māhia
Ngāi Tārewa Not yet identified
Ngāi Tū / Ngāi Takoto Kaiuku (Oku-ra-renga) Kiwi 349 Māhia East Coast Road, Māhia
  Māhanga (Rongomaiwahine) Te Poho o Rongomaiwahine 728 Mahanga Road, Nūhaka
  Tuahuru Hine te Rongo 644 Māhia East Coast Road, Māhia
Ngāti Hikairo Kaiuku (Oku-ra-renga) Kiwi 349 Māhia East Coast Road, Māhia
Ngāti Meke Not yet identified
Ngāti Tama / Ngāti Ruawharo Kaiuku (Oku-ra-renga) Kiwi 349 Māhia East Coast Road, Māhia
  Ruawharo Ruawharo 6 Opoutama Road, Ōpoutama
  Tuahuru Hine te Rongo 644 Māhia East Coast Road, Māhia

Te Hononga o Ngā Awa

Hapū

Marae

Wharenui

Location

Hinemanuhiri ki Waipaoa Whānau Not yet identified
Ngāti Hikatu Not yet identified
Ngāti Hinehika (Ngāti Kōhatu) Te Reinga Tuarenga Te Reinga Marae Road, Te Reinga
Ngāti Hinemihi Hinemihi Te Poho o Hinemihi 314 Ruataniwha Road, Wairoa
Ngāti Hingānga (Te Aitanga o Pourangahua) Erepēti Pourangahua 1728 Ruakituri Road, Te Reinga
Ngāti Peehi Aranui Arapera / Te Poho o Ngapera Devery Road, Frasertown
Ngāti Puku Not yet identified
Whaanga Whānau Not yet identified

Te Iwi o Rakaipaaka

Hapū

Marae

Wharenui

Location

Ngāi Tamakahu Tamakahu Tamakahu 3502 SH2, Nūhaka
Ngāi Te Rehu Te Poho o Te Rehu (Te Rehu) Te Poho o Te Rehu 24 Pomana Pā Road (Mataraua Road), Nūhaka
Ngāi Tureia Kahungunu (Te Tāhinga) Kahungunu Ihaka Street, Nūhaka
  Te Kotahitanga Unity Hall 1 Epanaia Street, Nūhaka
Ngāti Kauaha Te Manutai Te Manutai 2648 SH2, Nūhaka
Ngāti Rangi Tāne-nui-a-Rangi Tāne-nui-a-Rangi 3563 SH2, Nūhaka
  Te Poho o Te Rehu (Te Rehu) Te Poho o Te Rehu 24 Pomana Pā Road (Mataraua Road), Nūhaka

Te Wairoa Tāpokorau Mai Tawhiti

Hapū

Marae

Wharenui

Location

Ngāi Tauira Not yet identified
Ngāi Te Rangituanui Not yet identified
Ngāti Kahu Kihitu Te Rauhina 452c Rauhina Roadway, Wairoa
Ngāti Koropi Not yet identified
Ngāti Kurupakiaka Taihoa Te Otane 174 SH2, Wairoa
  Te Kawiti Kawiti 36 Te Uhi Pā Road, Wairoa
Ngāti Mātangirau Whaakirangi Whaakirangi 171 Frasertown Road, Wairoa
Ngāti Mātua Not yet identified
Ngāti Momokore Not yet identified
Ngāti Tahu Not yet identified
Ngāti Taitaui Not yet identified
Ngāti Tiakiwai Te Poho o Tiakiwai 30 Ngamotu Road, Wairoa
Ngāti Waiaha Not yet identified
Te Aitanga a Puata Not yet identified
Te Uri o Te O Not yet identified

Te Wairoa Tāpokorau Whānui

Hapū

Marae

Wharenui

Location

Iwi Katea Not yet identified
Ngāi Tamao Not yet identified
Ngāi Tānemitirangi Hurumua Huramua Memorial Hall 18 Huramua East Road, Wairoa
Ngāi Tauira Not yet identified
Ngāi Te Aorangi Not yet identified
Ngāi Te Apatu Tākitimu (Waihirere) Tākitimu 19 Waihirere Road, Wairoa
Ngāi Te Kapuamātotoru Ruataniwha Te Poho O Riria 144 Ruataniwha Road, Wairoa
Ngāti Kuruhiwai Not yet identified
Ngāti Moewhare Tākitimu (Waihirere) Tākitimu 19 Waihirere Road, Wairoa
Ngāti Ngakautaoweka Not yet identified
Ngāti Pukupepehi Not yet identified
Ngāti Rāhui Not yet identified
Ngāti Tawarangi Not yet identified

Whakakī Nui-a-Rua

Hapū

Marae

Wharenui

Location

Kaahu Kihitu Te Rauhina 452c Rauhina Roadway, Wairoa
Ngā Huka o Tai Kihitu Te Rauhina 452c Rauhina Roadway, Wairoa
Ngāi Tahu Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Ngāi Tahumatawhaiti Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Ngāi Tarita Kihitu Te Rauhina 452c Rauhina Roadway, Wairoa
Ngāi Te Ariari Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Ngāi Te Ipu Whakakī *No name* 1731 SH2, Wairoa
Ngāi Te Kakari Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Ngāi Te Koara Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Ngāi Te Rangihauene Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Ngāi Te Rangituanui Kihitu Te Rauhina 452c Rauhina Roadway, Wairoa
Ngāi Teki Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Ngāi Tūpaka Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Ngāti Hau Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Ngāti Hikatu Kihitu Te Rauhina 452c Rauhina Roadway, Wairoa
Ngāti Hikawhare Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Ngāti Hine Te Pairu Whakakī *No name* 1731 SH2, Wairoa
Ngāti Hinepua Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
  Whakakī *No name* 1731 SH2, Wairoa
Ngāti Hineringa Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Ngāti Kahina Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Ngāti Kaituna Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Ngāti Kakahi Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Ngāti Kipamaro Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Ngāti Koropi Kihitu Te Rauhina 452c Rauhina Roadway, Wairoa
Ngāti Matawhāiti Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Ngāti Mātua Kihitu Te Rauhina 452c Rauhina Roadway, Wairoa
Ngāti Mātuahanga Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Ngāti Patutai Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Ngāti Pokino Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Ngāti Pukukaraka Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Ngāti Rua Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Ngāti Ruapani Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Ngāti Urewera Iwitea Te Poho o Tahu Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa
Te Aitanga a Puata Kihitu Te Rauhina 452c Rauhina Roadway, Wairoa
Te Uri o Te O Kihitu Te Rauhina 452c Rauhina Roadway, Wairoa


3 Representative Organisations found:

Iwi Representative Organisations

2 Iwi Representative Organisations:


Tātau Tātau o Te Wairoa Trust

Last updated: 17/11/2022


Post-Treaty settlement governance entity. Post-Treaty settlement governance entity [ Iwi and Hapū of Te Rohe o Te Wairoa Claims Settlement Act 2018 ].

Resource Management Act consultation. Represents Te Wairoa Iwi and Hapū as an "iwi authority" for the purposes of the Resource Management Act 1991.

Tūhono organisation. Tūhono organisation.

Legal entity: Common Law Trust

Governance structure: The seven clusters of the Te Wairoa Iwi and Hapū each elect one ahi kaa trustee and one general trustee (14 trustees).

Chair: Leon Symes

GM: Lewis Ratapu

Administration Manager: Evelyn Ross

Postal Address:
PO Box 61,
Wairoa 4160.

Physical Address:
34 Marine Parade West,
Wairoa.

Phone: 06 261 4100

Mobile: 021 258 8508

Email: register@ttotw.iwi.nz

Website: https://www.ttotw.iwi.nz/



Wairoa-Waikaremoana Māori Trust Board

Last updated: 31/05/2022


Tūhono organisation. Tūhono organisation.

Note: Represents Ngāti Kahungunu resident within Wairoa District Council together with the persons (wherever resident) whose names are comprised in the Ngāti Kahungunu portion of the list of owners of Lake Waikaremoana, and the descendants (wherever resident) of those persons.

Legal entity: Māori Trust Board

Governance structure: Ten trustees elected under provisions of Māori Trust Boards Act.

Chair: Richard Niania

Board Secretary: Rangi Manuel

Postal Address:
PO Box 162,
Wairoa 4108.

Physical Address:
34-36 Marine Parade,
Wairoa.

Phone: 06 838 8262

Email: contact@wwmtb.co.nz



Groups that represent hapū of this iwi for the purposes of the RMA

1 Group that represents hapū of this iwi for the purposes of the RMA:


Te Rākatō Marae

Last updated: 8/10/2019


Resource Management Act consultation - Groups that represent hapū of this iwi for the purposes of the RMA. Represents the hapū (named below) for the purposes of the Resource Management Act 1991.

Area of Interest: Kaiwaitau (Mahia Isthmus) including Oraka, Maungawhio Lagoon, Lake TeWairau, Kaiwaitau Blocks, Pukenui Beach, Kopuawhara Awa, Ruawharawhara, Kopuawhara, Opoutama.

Hapū Represented: Ngāi Rākatō

Local Authorities: Hawkes Bay Regional Council; Wairoa District Council

Legal entity: Ture Whenua Trust

Chairman: James Keil

Secretary: Elaine Hogan

RMA Contact: Alice Wairau Ph: 06 838 6339

Postal Address:
RD 8,
Nūhaka 4198.

Physical Address:
271 Kaiwaitau Road,
Māhia.

Phone: 021 242 3319

Mobile: 021 033 7384

Email: hoganelaine@hotmail.com