A group of Ngāti Kahungunu and Ngāti Rongomaiwahine hapū who have joined together for Treaty of Waitangi settlement negotiations.
Population: Census 2013: 21,060 (does not include any of 18,285 "Ngāti Kahungunu region unspecified")

This rohe map represents the area over which Te Wairoa exercises kaitiakitanga for the purposes of the Resource Management Act 1991 and is based on the Area of Interest agreed between Te Wairoa and the Crown in the Deed of Settlement signed on 26 November 2016. Te Wairoa Area of Interest from the Deed of Settlement [PDF, 1.96MB].
This rohe extends into the regions or districts of these local authorities:
For more detail on hapū see Definition of Te Wairoa [PDF, 32KB] from the Deed of Settlement.
Contact information for hapū and marae may be provided by the Representative Organisation at their discretion.
Ngā Tokorima a Hinemanuhiri
Hapū | Marae | Wharenui | Location |
---|---|---|---|
Ngāi Pupuni | Not yet identified | ||
Ngāi Tamatea | Not yet identified | ||
Ngāi Tamaterangi | Arimawha | Arimawha | 966 Awamate Road, Frasertown |
Ramoto Kireara | *No wharenui* | Cnr. Awamate Road and Ramotu Road, Frasertown | |
Rangiāhua | Te Poho o Tamaterangi | 331 Rangiahua Road, Rangiahua | |
Ngāti Hinetu | Arimawha | Arimawha | 966 Awamate Road, Frasertown |
Ngāti Hingāngā | Not yet identified | ||
Ngāti Mākoro | Te Mira (Whetū Mārama / Mill Pā) | Mākoro | 489 Frasertown Road, Wairoa |
Ngāti Mihi | Pākōwhai | Te Huinga o Te Aroha | 94 Pākōwhai Road, Frasertown |
Ngāti Pareroa | Not yet identified | ||
Ngāti Poa | Not yet identified |
Rongomaiwahine Iwi
Hapū | Marae | Wharenui | Location |
---|---|---|---|
Hinewhakāngi (Hinewhata) | Kaiuku (Oku-ra-renga) | Kiwi | 349 Māhia East Coast Road, Māhia |
Ngāi Rākatō | Te Rākatō | *To be confirmed* | 256 Kaiwaitau Road, Māhia |
Ngāi Tārewa | Not yet identified | ||
Ngāi Tū / Ngāi Takoto | Kaiuku (Oku-ra-renga) | Kiwi | 349 Māhia East Coast Road, Māhia |
Māhanga (Rongomaiwahine) | Te Poho o Rongomaiwahine | 728 Mahanga Road, Nūhaka | |
Tuahuru | Hine te Rongo | 644 Māhia East Coast Road, Māhia | |
Ngāti Hikairo | Kaiuku (Oku-ra-renga) | Kiwi | 349 Māhia East Coast Road, Māhia |
Ngāti Meke | Not yet identified | ||
Ngāti Tama / Ngāti Ruawharo | Kaiuku (Oku-ra-renga) | Kiwi | 349 Māhia East Coast Road, Māhia |
Ruawharo | Ruawharo | 6 Opoutama Road, Ōpoutama | |
Tuahuru | Hine te Rongo | 644 Māhia East Coast Road, Māhia |
Te Hononga o Ngā Awa
Hapū | Marae | Wharenui | Location |
---|---|---|---|
Hinemanuhiri ki Waipaoa Whānau | Not yet identified | ||
Ngāti Hikatu | Not yet identified | ||
Ngāti Hinehika (Ngāti Kōhatu) | Te Reinga | Tuarenga | Te Reinga Marae Road, Te Reinga |
Ngāti Hinemihi | Hinemihi | Te Poho o Hinemihi | 314 Ruataniwha Road, Wairoa |
Ngāti Hingānga (Te Aitanga o Pourangahua) | Erepēti | Pourangahua | 1728 Ruakituri Road, Te Reinga |
Ngāti Peehi | Aranui | Arapera / Te Poho o Ngapera | Devery Road, Frasertown |
Ngāti Puku | Not yet identified | ||
Whaanga Whānau | Not yet identified |
Te Iwi o Rakaipaaka
Hapū | Marae | Wharenui | Location |
---|---|---|---|
Ngāi Tamakahu | Tamakahu | Tamakahu | 3502 SH2, Nūhaka |
Ngāi Te Rehu | Te Poho o Te Rehu (Te Rehu) | Te Poho o Te Rehu | 24 Pomana Pā Road (Mataraua Road), Nūhaka |
Ngāi Tureia | Kahungunu (Te Tāhinga) | Kahungunu | Ihaka Street, Nūhaka |
Te Kotahitanga | Unity Hall | 1 Epanaia Street, Nūhaka | |
Ngāti Kauaha | Te Manutai | Te Manutai | 2648 SH2, Nūhaka |
Ngāti Rangi | Tāne-nui-a-Rangi | Tāne-nui-a-Rangi | 3563 SH2, Nūhaka |
Te Poho o Te Rehu (Te Rehu) | Te Poho o Te Rehu | 24 Pomana Pā Road (Mataraua Road), Nūhaka |
Te Wairoa Tāpokorau Mai Tawhiti
Hapū | Marae | Wharenui | Location |
---|---|---|---|
Ngāi Tauira | Not yet identified | ||
Ngāi Te Rangituanui | Not yet identified | ||
Ngāti Kahu | Kihitu | Te Rauhina | 452c Rauhina Roadway, Wairoa |
Ngāti Koropi | Not yet identified | ||
Ngāti Kurupakiaka | Taihoa | Te Otane | 174 SH2, Wairoa |
Te Kawiti | Kawiti | 36 Te Uhi Pā Road, Wairoa | |
Ngāti Mātangirau | Whaakirangi | Whaakirangi | 171 Frasertown Road, Wairoa |
Ngāti Mātua | Not yet identified | ||
Ngāti Momokore | Not yet identified | ||
Ngāti Tahu | Not yet identified | ||
Ngāti Taitaui | Not yet identified | ||
Ngāti Tiakiwai | Te Poho o Tiakiwai | 30 Ngamotu Road, Wairoa | |
Ngāti Waiaha | Not yet identified | ||
Te Aitanga a Puata | Not yet identified | ||
Te Uri o Te O | Not yet identified |
Te Wairoa Tāpokorau Whānui
Hapū | Marae | Wharenui | Location |
---|---|---|---|
Iwi Katea | Not yet identified | ||
Ngāi Tamao | Not yet identified | ||
Ngāi Tānemitirangi | Hurumua | Huramua Memorial Hall | 18 Huramua East Road, Wairoa |
Ngāi Tauira | Not yet identified | ||
Ngāi Te Aorangi | Not yet identified | ||
Ngāi Te Apatu | Tākitimu (Waihirere) | Tākitimu | 19 Waihirere Road, Wairoa |
Ngāi Te Kapuamātotoru | Ruataniwha | Te Poho O Riria | 144 Ruataniwha Road, Wairoa |
Ngāti Kuruhiwai | Not yet identified | ||
Ngāti Moewhare | Tākitimu (Waihirere) | Tākitimu | 19 Waihirere Road, Wairoa |
Ngāti Ngakautaoweka | Not yet identified | ||
Ngāti Pukupepehi | Not yet identified | ||
Ngāti Rāhui | Not yet identified | ||
Ngāti Tawarangi | Not yet identified |
Whakakī Nui-a-Rua
Hapū | Marae | Wharenui | Location |
---|---|---|---|
Kaahu | Kihitu | Te Rauhina | 452c Rauhina Roadway, Wairoa |
Ngā Huka o Tai | Kihitu | Te Rauhina | 452c Rauhina Roadway, Wairoa |
Ngāi Tahu | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Ngāi Tahumatawhaiti | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Ngāi Tarita | Kihitu | Te Rauhina | 452c Rauhina Roadway, Wairoa |
Ngāi Te Ariari | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Ngāi Te Ipu | Whakakī | *No name* | 1731 SH2, Wairoa |
Ngāi Te Kakari | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Ngāi Te Koara | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Ngāi Te Rangihauene | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Ngāi Te Rangituanui | Kihitu | Te Rauhina | 452c Rauhina Roadway, Wairoa |
Ngāi Teki | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Ngāi Tūpaka | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Ngāti Hau | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Ngāti Hikatu | Kihitu | Te Rauhina | 452c Rauhina Roadway, Wairoa |
Ngāti Hikawhare | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Ngāti Hine Te Pairu | Whakakī | *No name* | 1731 SH2, Wairoa |
Ngāti Hinepua | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Whakakī | *No name* | 1731 SH2, Wairoa | |
Ngāti Hineringa | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Ngāti Kahina | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Ngāti Kaituna | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Ngāti Kakahi | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Ngāti Kipamaro | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Ngāti Koropi | Kihitu | Te Rauhina | 452c Rauhina Roadway, Wairoa |
Ngāti Matawhāiti | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Ngāti Mātua | Kihitu | Te Rauhina | 452c Rauhina Roadway, Wairoa |
Ngāti Mātuahanga | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Ngāti Patutai | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Ngāti Pokino | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Ngāti Pukukaraka | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Ngāti Rua | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Ngāti Ruapani | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Ngāti Urewera | Iwitea | Te Poho o Tahu | Iwitea Pā, 115 Iwitea Road, Wairoa |
Te Aitanga a Puata | Kihitu | Te Rauhina | 452c Rauhina Roadway, Wairoa |
Te Uri o Te O | Kihitu | Te Rauhina | 452c Rauhina Roadway, Wairoa |
3 Representative Organisations found:
Iwi Representative Organisations
2 Iwi Representative Organisations:
Tātau Tātau o Te Wairoa Trust
Last updated: 17/11/2022
Post-Treaty settlement governance entity [ Iwi and Hapū of Te Rohe o Te Wairoa Claims Settlement Act 2018 ].
Represents Te Wairoa Iwi and Hapū as an "iwi authority" for the purposes of the Resource Management Act 1991.
Tūhono organisation.
Legal entity: Common Law Trust
Governance structure: The seven clusters of the Te Wairoa Iwi and Hapū each elect one ahi kaa trustee and one general trustee (14 trustees).
Chair: Leon Symes
GM: Lewis Ratapu
Administration Manager: Evelyn Ross
Postal Address:
PO Box 61,
Wairoa 4160.
Physical Address:
34 Marine Parade West,
Wairoa.
Phone: 06 261 4100
Mobile: 021 258 8508
Email: register@ttotw.iwi.nz
Website: https://www.ttotw.iwi.nz/
Wairoa-Waikaremoana Māori Trust Board
Last updated: 31/05/2022
Tūhono organisation.
Note: Represents Ngāti Kahungunu resident within Wairoa District Council together with the persons (wherever resident) whose names are comprised in the Ngāti Kahungunu portion of the list of owners of Lake Waikaremoana, and the descendants (wherever resident) of those persons.
Legal entity: Māori Trust Board
Governance structure: Ten trustees elected under provisions of Māori Trust Boards Act.
Chair: Richard Niania
Board Secretary: Rangi Manuel
Postal Address:
PO Box 162,
Wairoa 4108.
Physical Address:
34-36 Marine Parade,
Wairoa.
Phone: 06 838 8262
Email: contact@wwmtb.co.nz
Groups that represent hapū of this iwi for the purposes of the RMA
1 Group that represents hapū of this iwi for the purposes of the RMA:
Te Rākatō Marae
Last updated: 8/10/2019
Represents the hapū (named below) for the purposes of the Resource Management Act 1991.
Area of Interest: Kaiwaitau (Mahia Isthmus) including Oraka, Maungawhio Lagoon, Lake TeWairau, Kaiwaitau Blocks, Pukenui Beach, Kopuawhara Awa, Ruawharawhara, Kopuawhara, Opoutama.
Hapū Represented: Ngāi Rākatō
Local Authorities: Hawkes Bay Regional Council; Wairoa District Council
Legal entity: Ture Whenua Trust
Chairman: James Keil
Secretary: Elaine Hogan
RMA Contact: Alice Wairau Ph: 06 838 6339
Postal Address:
RD 8,
Nūhaka 4198.
Physical Address:
271 Kaiwaitau Road,
Māhia.
Phone: 021 242 3319
Mobile: 021 033 7384
Email: hoganelaine@hotmail.com